પ્રેમનું પરિમાણ –

‘મારો પ્રેમ સાગર જેટલો ઊંડો છે’ કે પછી ‘આકાશના સીતારા જેટલો અસિમીત છે’ જેવા પ્રેમીજનોના કેટલાય ‘સુવાક્યો’ વારંવાર સાંભળવા મળે છે. હવે પ્રેમનું ક્વોન્ટીટેટીવ માપ તો મળતું નથી પણ સાબિતીઓ મેળવી શકાય તેમ છે. ઉપરના વાક્યો તો ‘પટાવવા’ માટે ઠીક છે, પણ ખરેખર પ્રેમ છે કે કેમ તેની ખાત્રી કેવી રીતે થાય ? પ્રેમમાં ‘ત્યાગ’ હોવો જોઈએ એવું પણ કહેવાય છે. માની લઈએ કે ‘જતું કરવું’ પ્રેમીજનને ગમતું હોય અને પોતાને પણ ગમતું હોય છતાં પ્રેમીજનને આપવું, એને ત્યાગ કહીએ. પણ એવું ન બને કે આ ‘ત્યાગ’ પ્રેમીજનને ખુશ કરવા કર્યો હોય ? એક આડવાત કરી દઊં – ઘણા લોકો પ્રેમીજનના મૃત્યુ બાદ એને ભાવતી વસ્તુનો, પોતાને ભાવતી હોય તો પણ તે ખાતા નથી. આમાં કંઈક ‘ત્યાગ’ દ્રષ્ટિમાન થાય છે. પણ સામાન્ય સંજોગોમાં પ્રેમની સાબિતી જોઈતી હોય તો શું ? જો કે પ્રેમ અનુભુતિની વાત છે, અનુભવી શકાય વર્ણવી ન શકાય.

હમણાનાં એક પ્રસંગે મને પ્રેમની સાબિતીની ઝલક દેખાડી – લાકડીના ટેકે ચાલતી નાની પોતાના દોહિત્રની પસંદના ડ્રેસ માટે ઉનાળાની ભરબપોરે રેડીમેઈડની દુકાને દુકાને રખડે અને શોધી કાઢે – એને શું કહેવું ? દોહીત્રના ચહેરા પરની ખુશીની એક ઝલક અને એક પ્રેમભર્યું આલિંગન, નાની માટે સ્વર્ગ મળ્યાની ખુશીનો અહેસાસ કરાવે. પ્રેમ માટે ‘ત્યાગ’ કરતાં આવો ‘જાતનો ઘસારો’ એ વધારે અગત્યનો નથી લાગતો ? જરાક જાતને પુછી જુઓ તમે તમારા પ્રેમીજન માટે કેટલું ‘ઘસાયા’ ? અને તે પણ કોઈ અપેક્ષા વગર. પતિ માને કે હું નોકરી કરીને પૈસા લઈ આવું તે મારી ‘જાત’નો ઘસારો જ છે ને ! મારા કુટુંબ માટે જ છે ને ! ખરેખર એવું છે ? નોકરી કે ધંધો કરવાના કારણો તપાસવા જઈએ તો પાના ભરાય જાય એટલા કારણો મળે, એમાં કુટુંબ માટેનો પ્રેમ જરાક જેટલો જ મળે.

ટુંકમાં ‘અપેક્ષા વગર, પ્રેમીજન માટે પોતાની જાતનો ઘસારો એ પ્રેમની એક સાબિતી છે.’